اروپا باید برای حفظ برجام قاطع در مقابل واشنگتن بایستد
برونو ترتریس معاون اندیشکده بنیاد تحقیقات استراتژیک در فرانسه در گزارشی با تاکید بر لزوم ایستادگی اروپا مقابل واشنگتن برای حفظ برجام نوشت: آغاز جنگ علیه عراق در سال ۲۰۰۳ تحت رهبری آمریکا باعث ایجاد شکاف میان کشورهای اروپایی شد. اکنون با تصمیم ترامپ برای خروج از برجام کشورهای اروپایی ممکن است در لبه ایجاد یک شکاف دیگر قرار بگیرند؛ اگرچه به نظر نمی رسد که شرایط کنونی به وخامت سال ۲۰۰۳ باشد. اکنون اقدام نظامی آمریکا علیه ایران بدترین سناریویی است که می‌شود آن را تصور کرد و یک برنامه قابل اجرا محسوب نمی‌شود. نه ۱۸۰ هزار نظامی آمریکایی همچون سال ۲۰۰۳ نزدیک مرزهای ایران مستقر شده‌اند و نه اروپایی‌ها به دو دسته به مقابله علیه یکدیگر پرداخته اند.
تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هستهای با ایران نه تنها اقدامی بسیار سرسختانه محسوب می‌شود بلکه پروژه‌ای را که در مذاکرات پائیز سال ۲۰۰۳ از سوی اروپا با ورود وزرای خارجه انگلیس فرانسه و آلمان به تهران کلید خورد را نیز تحت تاثیر قرار داده است. این دور از مذاکرات با هدف کنترل و محدود سازی برنامه هستهای ایران از طریق مسالمت آمیز آغاز شد. برای دستیابی به توافق هستهای با ایران که اروپا نقش مهمی در آن ایفا کرد و اکنون ترامپ تصمیم به پاره کردن آن گرفته است ۱۲ سال زمان صرف شد.
این اقدام آمریکا را می توان یک توهین آشکار به چند جانبه گرایی - موضوعی که تاریخ نشان داده اروپا منافع ضروری در حفظ آن دارد -دانست. تصمیم اخیر ترامپ تنها متاثر از یک خواست شخصی است که می‌تواند وجهه آمریکا را به طرز قابل ملاحظه ای تحت تاثیر قرار دهد. زمانی که یکی از رهبران کلیدی اروپا مثل آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان اعلام می کند که اروپا دیگر نباید به آمریکا وابسته باشد نشان از آن دارد که یک جای کار می لنگد. بسیاری اکنون این سوال را در سر دارند که چگونه می‌توان به کشوری که یک شبه از توافق بین المللی مورد تایید شورای امنیت خارج شده است اعتماد کرد؟
این روند می‌تواند به نقطه‌ای نگران کننده برسد. زمانی که ترامپ به این مساله پی‌ببرد که استراتژی او با شکست رو به رو شده است ممکن است گزینه نظامی را در نظر بگیرد. خروج ترامپ از برجام پس از یک سال و نیم اظهارات توهین آمیز وی و تصمیماتی عملی شد که منافع کشورهای غربی و اروپایی را با تهدیدات جدی رو به رو کرد. او اندک توجهی به ناتو ندارد و معتقد است که آمریکا در قبال سرمایه گذاری که در زمینه امنیت اروپا انجام می دهد منافع قابل توجهی دریافت نمی کند. او تاکنون از معاهده آب و هوایی پاریس خارج شده و سوبسیدهایی را بر واردات آلمینیوم اعمال کرده است.
اروپا باید با واشنگتن در قبال برجام قاطع برخورد کند. توافق هستهای و یا آنچه از آن باقی مانده است باید مورد حمایت قرار گیرد. نباید به دلیل خروج آمریکا از برجام این توافق به طور کامل از بین برد. ترامپ با خروج از برجام قمار غیرعادی را آغاز کرده است و کشورهای اروپایی نخستین طرف‌هایی خواهند بود که با پیامدهای منفی آن رو به رو خواهند شد. بهترین گزینه اروپا اکنون آن است تا به واشنگتن نشان دهد که آماده است تا هر آن چه که در توان دارد را انجام دهد تا از توافق هستهای ایران حفاظت کند. برای کشورهای اروپایی گزینه‌های پیش رو بسیار دشوار هستند و اروپا بر سر یک دو راهی قرار گرفته است. تحکیم چند جانبه گرایی اروپا باید در اولویت قرار گیرد.
از سال ۱۹۴۵ روابط فراآتلانتیک اساس اقتصاد و امنیت اروپا بوده است و ما باید با این میراث به درستی مواجه شویم. تاکنون هیچ رئیس جمهور دیگری هرگز چنین تصمیماتی را علیه اروپا و اصول آن اتخاد نکرده است. در شرایط کنونی روابط آمریکا و اروپا وارد فضای تیره‌ای شده است. ترامپ ممکن است تا سه یا در نهایت هفت سال دیگر در قامت رئیس جمهور آمریکا بماند و از منظر تاریخی این زمان چندان قابل ملاحظه نیست. اروپا منافع قابل توجهی از روابط با آمریکا کسب می کند و این منافع در دوره ترامپ از بین نخواهد رفت؛ بنابر این اتحادیه اروپا باید به آینده نیز توجه کند.
با این حال اروپا در این میان با محدودیت‌هایی روبه رو است؛ اتحادیه اروپا نمی تواند وارد یک جنگ تجاری فراآتلانتیکی شود. حجم مبادلات تجاری بانک‌ها و شرکت‌های این اتحادیه با آمریکا بسیار قابل توجه‌تر از ایران است. با اینکه مردم آمریکا دونالد ترامپ را به عنوان رئیس جمهور کشورشان انتخاب کرده‌اند ما باید به این تصمیم احترام بگذاریم اما اجباری وجود ندارد تا اروپا با تمامی تصمیماتی که از سوی او اتخاذ می شود و تبعات منفی نیز برای همه از جمله خود اروپا دارد همراهی کند.
در سال ۲۰۰۳ فرانسه و آلمان با جنگ آمریکا علیه عراق مخالفت کردند، اما قادر به جلوگیری از بروز آن نبودند. اکنون اروپایی‌ها باید راهی را پیدا کنند تا اثرات تخریبی تصمیمات کاخ سفید مثل خروج از برجام را کنترل کنند، اما در عین حال باید در مورد ظرفیت‌های خود نیز واقع گرایانه تصمیم بگیریم.
مقامات ایران پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرده‌اند که ایران تنها در صورتی در توافق هستهای خواهد ماند که اروپایی‌ها تضمین دهند که ماندن ایران در برجام منافع کشورمان را تامین خواهد کرد.
انتهای پیام
